Door Jeroen Bootsman - Veel filmliefhebbers klagen al jaren over wat filmmakers ons tegenwoordig voorschotelen. Denk aan bloedeloze remakes van oude successen en de ontelbare prequels en sequels die nauwelijks iets toevoegen.

Je ziet het helaas ook op televisie: All creatures great and small, Wallander, Inspector Morse, Prime Suspect, Van der Valk en Dynasty zijn er voorbeelden van. De kwaliteit is wisselend. Natuurlijk zijn de hedendaagse producties technisch beter, maar kwalitatief valt er het nodige op af te dingen.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Phyllis Dorothy James (1920-2014) schreef met Cover Her Face in 1962 de eerste Adam Dalgliesh roman.

Dalgliesh van degelijke Engelse snit

Met niet al te hooggespannen verwachtingen, maar toch met het vooruitzicht op anderhalf uur vermaak van degelijke Engelse snit bekeek ik de eerste aflevering van Dagliesh. Een nieuwe (2021) driedelige reeks rondom het personage dat in veertien detectiveromans van de Britse schrijfster P.D. James de hoofdrol speelt.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Roy Marsden als Adam Dalgliesh zoals hij bij velen op het netvlies staat.

Toen met Roy Marsden

Adam Dalgliesh is hoofdinspecteur bij New Scotland Yard. Veel detectiveliefhebbers zullen warme herinneringen koesteren aan de televisieserie die de KRO begin jaren tachtig uitzond. De omroep zette met Dalgliesh de toon voor de vele detectivereeksen die sindsdien op de buis te zien zijn geweest. Voor de oudere generatie is acteur Roy Marsden de verpersoonlijking van Adam Dalgliesh, een atypische politieman. Marsden is een icoon, net als de stemmige vioolmuziek waarmee elke aflevering begon en eindigde.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Acteur Bertie Carvel geeft Adam Dalgliesh een nieuw gezicht.

Nu met Bertie Carvel

Bertie Carvel, de acteur die Dalgliesh in deze nieuwe bewerking gestalte geeft, zet een totaal ander personage neer. Dat is te prijzen, maar de vergelijking valt toch in het nadeel van Carvel uit. Marsden is voor mij dermate met de rol vergroeid dat ik me nauwelijks kan voorstellen dat een andere acteur in de huid van Dalgliesh kruipt. Dat Martin Shaw begin deze eeuw de rol overnam vond ik al een behoorlijke schok. Maar het verschil tussen hem en zijn voorganger is in mijn verbeelding minder groot dan die tussen Marsden en Carvel, die eerder wél indruk maakte in Doctor Foster. Eerlijkheidshalve moet ik opmerken dat P.D. James zelf ooit heeft gezegd dat Marsdens interpretatie van haar geesteskind niet overeen kwam met het beeld dat zij zelf van Dalgliesh had. Maar hoe dan ook, Marsden blijft voor mij dé Adam Dalgliesh.

Zoals vaak het probleem is met nieuwe bewerkingen, zijn de mooie herinneringen aan die originele versies. Ik herinner me dat ik ooit bij Blokker met een dvd van The Forsyte Sage in mijn handen stond. Ik raakte in gesprek met een vrouw die zei dat deze serie wat haar betreft niet kon wedijveren met de iconische serie van eind jaren zestig. Omdat ik die nooit heb gezien, kon ik onbevooroordeeld van de hedendaagse versie genieten. Maar met deze nieuwe Dalgliesh ligt dat toch even anders. Toegegeven, Britse televisieproducties behoren tot het beste ter wereld. Qua acteren, enscenering, tijdsbeeld en dergelijke valt er niets op aan te merken. Maar het zijn nou juist die moderne filmische trucjes die blijkbaar het publiek van nu moeten bekoren en mij snel de keel uithangen.

De tekst gaat onder de foto verder.

Roy Marsden (r) in zijn iconische rol als Adam Dalgliesh. @ WikiCommons

Lang en kort

Wat deze versie voor mij door het ijs doet zakken zijn het scenario, de speelduur en het aantal afleveringen. De oorspronkelijke reeks uit 1983 telt vijf afleveringen van vijftig minuten. Bij elkaar een speelduur van ruim vier uur. Het eerste seizoen van Dalgliesh anno 2021 telt drie televisiefilms van elk zo’n anderhalf uur. En het is die beperkte lengte en weinige afleveringen die de nieuwe Dalgliesh de das om doen. Bijna veertig jaar geleden namen de makers uitgebreider de tijd om het verhaal te vertellen en zo een getrouwe adaptatie van het boek te maken.

Nu wordt in negentig minuten een mooi verhaal gekortwiekt en afgeraffeld, wat ten koste gaat van de plotontwikkeling. Complete verhaallijnen sneuvelen en scénes worden gecomprimeerd. Grootste miskleun: de assistent van Dalgliesh ontpopt zich als dekhengst eerste klas die er niet mee zit om een snelle wip met een verdachte in de dienstauto te maken. Blijkbaar denken makers dat dit is wat de huidige generatie televisiekijkers wil zien.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

De nieuwe serie Dalgliesh begint deze vrijdag op het Vlaamse VRT Eén.

Terug naar toen

Deze teleurstelling kon ik op maar één manier verwerken: de reeks van toen nog eens bekijken. Ik heb de hele serie gebinged en werd niet teleurgesteld. Deze bewerking is beslist superieur. Een getrouwe weergave van het boek, gefilmd op prachtige locaties, naturel geacteerd en - niet te vergeten – een mooie plot, die dankzij de speelduur optimaal tot zijn recht komt. Het was op en top genieten.

Op het Vlaamse Eén zijn deze en volgende vrijdag nog twee afleveringen van 'de nieuwe' Dalgliesh te zien met Bertie Carvel. De Dalgliesh-series met Roy Marsden zijn in Nederland meermalen op dvd verschenen en nog volop verkrijgbaar.